1 موضوع
2 مشخصات روکش ها
2.1 جدول مشخصات و آزمایشات خوردگی روکش هایی که برای بهبود ظاهر و محافظت در برابر خوردگی استفاده می شوند.
2.1.1 قطعات خارجی
2.1.2 قطعات داخلی
2.1.3 قطعات نیکل کاری شده
2.1.4 قطعاتی که پوشش مسی دارند.
2.1.5 پرداخت و صیقل
2.1.6 ارتباط با علامت گذاری ISO
2.2 جدول مشخصات پوششهای کروم سخت
3 مشخصاتی که باید بررسی شود.
3.1 اندازه گیری ضخامت پوشش
3.2 محاسبه چسبندگی و شکنندگی پوشش.
4 نحوه بیان بر روی مدارک
5 تاریخچه و مدارک مورد اشاره
5.1 تاریخچه
5.2 مدارک مورد اشاره
موضوع
دستورالعمل حاضر در ارتباط با پوشش¬های الکترولیتی زیر می باشد:
• پوشش مس، نیکل، نیکل- کروم و مس- نیکل- کروم که برای بهبود ظاهر و محافظت از قطعات فلزی (فولاد و آلیاژهای روی) بکار برده می شود.
• پوشش کروم سخت برای بهبود مقاومت سایشی قطعات فولادی مورد ساتفاده در مجموعه های مکانیکی و محافظت آنها در برابر خوردگی .
پوشش های تزئینی کروم را می توان بصورت براق، نیمه براق و یا مات (کدر) سفارش داد.
2 مشخصات روکش ها
2.1 جدول مشخصات و آزمایشات خوردگی روکش هایی که برای بهبود ظاهر و محافظت در برابر خوردگی استفاده می شوند.
2.1.1 قطعات خارجی
(روکش مس، نیکل، کروم و نیکل- کروم)
| ملاحظات | آزمایشات | ترکیب مطلوب پوشش (1) | فلزپوشش داده شده | علامتی که باید در شکل ذکر گردد | |||
| Corrod-kote ME D23 1325 | Cass-Test (3)MED 231001 | حداقل ضخامت لایهها به میکرون | ماهیت نیکل | ماهیت کروم | |||
| 2سیکل بدون خوردگی یا زنگ زدگی | 32 ساعت بدون خوردگی یا زنگ زدگی | NI 40 | دوپلکس | معمولی | فولاد | CrE-1 | |
| NI 30 | دوپلکس | ترک ریز یاتخلخلهای ریز | |||||
| CU 15NI 15 | دوپلکس یا براق | ||||||
| بررسی محلاتصال قالب که میتواندمشکلات پرداخت قطعهرادرپیداشته باشد. | 2سیکلهیچگونه علامتخوردگی قابل قبولنمی باشد | 32 ساعت هیچگونه علامتخوردگی قابل قبول نمی باشد | CU8NI 40 | دوپلکس | معمول | آلیاژهای روی (Zamak) | CrE-1 |
– ترکیبات نقل شده محدود نمی باشند و می توان درصورت لزوم ترکیبات مختلفی را ارائه نمود که البته تنها بعد از آزمایشات کامل قابل تأیید خواهند بود.
2- کروم معمول: رسوب در مخزن های ترکیب معمولی ایجاد می شود و حداقل ضخامت آن m 0.5 است.
کروم با ترک های ریز : رسوبی است که حداقل دارای 250 ترک خوردگی در هر سانتیمتر مربع و در تمام جهات است و حداقل ضخامت آن 0.3Um می باشد (دستورالعمل آزمایش D251002)
3- لازم به توجه است که این آزمایش برای ایجاد قابلیت تشخیص کیفی بین رسوبات نیکل و نیکل- مس مناسب نمی باشد زیرا معرف شیمیایی مورد استفاده دارای یون مس می باشد که تسریع کننده خوردگی برای نیکل و بدون تأثیر بر روی مس می باشد.
2.1.2 قطعات داخلی
(پوشش،مس، نیکل،کروم، و نیکل کروم).
| ملاحظات | آزمایشCASS-TESTMED231001 | ترکیب مطلوب پوشش (1) | نام | فلز پوشش داده شده | علائمی که باید در شکل ذکر گردد |
| حداقل ضخامت روکش به m (2) | |||||
| 16 ساعت بدون زنگ زدگی | NI 15Cr 0.2 | کلاسیک | فولاد | CrI-1 | |
| محل واشرهائی را که ممکن است باعث مشکل درپرداخت شوند را نظارت کنید | 16 ساعت بدون خوردگی | Cu8NI15Cr0.2 | کلاسیک | آلیاژ روی(Zamak) | CrI-1 |
1- ترکیبات فوق الذکر محدود نمی باشند. می توان ترکیبات متفاوتی را ارائه نمود که تنها بعد از آزمایشات قابل تأیید می باشد.
2- پوششهای نیکل می توانند، نیکل براق، نیکل دوپلکسی یا تری نیکل باشند.
کروم پوششها می تواند ”معمولی“ یا ”ترک دار“ باشد.
1.1قطعات نیکل کاری شده
| نمونه کاربرد | آزمایشات | ضخامت لایه | فلز پوشش داده شده | علامتی که باید بر روی شکل ذکر شود |
| شمع های پیش گرمایشی دیزل | تخلخلME D 201253 | 4 الی8 | فولاد | Ni4 |
- 1.1.2 قطعاتی که پوشش مسی دارند.
| نمونه کاربرد | ضخامت لایه | فلز پوشش داده شده | علامتی که باید بر روی شکل ذکر شود |
| پیچ اگزوز | 4 الی 8 M | فولاد | Cu4 |
2.1.5 پرداخت و صیقل
پرداخت اولیه باید بر طبق اصول هنری صورت گیرد و هیچگونه زدگی و آثار بجای مانده قابل قبول نمی باشد. ظاهر قطعه باید یکنواخت باشد. در مورد قطعاتی که از جنس آلیاژ روی هستند، پرداخت نباید سطح فوقانی غیر متخلخل را بردارد.
اگر سطح قابل رؤیت قطعه بگونه ای باشد که پذیرش وضعیت سطح خام ریخته گری را فراهم سازد دیگر نیازی به پرداخت نیست و می توان پوشش مس را برای قطعه ریخته گری اعمال نمود.
این مسئله از نقطه نظر مقاومت در برابر خوردگی بسیارمطلوب است.
2.1.6 ارتباط با علامت گذاری ISO
CrE-1 بر روی آهن: Fe/Ni 40dcrr
Fe/Ni 30dCrmc
Fe/Cu 15 NI 15b crmc
CrE-1 بر روی Zn/Cu8N40dcrr Zamak
Zn/Cu8NI30dcrmc
Zn/Cu20NI20d crmc
CrI-1 بر روی آهن: Fe/NI 15bcrr
CrI-1 بر روی Zamak: Zn/Cu8NI 15bcrr
1جدول مشخصات پوششهای کروم سخت
| نمونه کاربرد | محافظت ضد خوردگی | سختی حداقل HV | ضخامت کروم ( m ) | علامتی که باید بر روی شکل ذکر شود |
| ضعیف | 900 | 5 الی 10 | CrDur5 | |
| میله و پیستون کمک فنر | متوسط | 900 | 10 الی 40 | CrDur10 |
| پیستون کمک فنر | مناسب | 900 | 40 الی 100 | CrDur 45 |
نکته:
a) سختی Vickers برای Cr Dur5 زیر ده گرم و برای انواع دیگر زیر صد گرم اندازه گیری می شود.
b) اگر تخلیه گاز مورد نیاز باشد، حرف D را به ادامه سمبل (نماد) اضافه کنید.
مثال: Cr Dur 5D
c) حداکثر ضخامتها جهت اطلاع ارائه شده اند، اگر رعایت حداکثر مقدار تعیین شده در دستور العمل اجباری است باید که این نکته در نقشه ذکر شود.
d) در مورد برخی کاربردهای خاص، می توان ضخامتهای دیگر را ایجاد کرد که مقدار و تلرانس آن در نقشه ذکر می گردد.
2.2.1 امکان کروماژ سخت انواع فولادها
فولاد با سختی بیش از 32HRC کروماژ باعث تضعیف فولاد و کاهش مقاومت آن می گردد (این مقدار برای برخی انواع %40 می باشد). گازگیری بمدت 2 ساعت و درجه حرارت cْ180 بعد از کروماژ باعث کاهش شکنندگی فلز می گردد ولی مقاومت آن را کاهش نمی دهد. در ضمن باعث کاهش مقاومت در برابر خوردگی نیز می گردد.
فلزات با سختی کمتر از 32HRC.
تقویت نسبی مقاومت فولادهای نوع XC8A
2.2.2 حداکثر درجه حرارت استفاده
سختی در درجه حرارت cْ200 شروع به کاهش پیدا می کند و مقدار آن در cْ 400 تا HV 600 نزول پیدا می کند.
3 مشخصاتی که باید بررسی شود.
3.1 اندازه گیری ضخامت پوشش
اندازه گیری ضخامت پوشش با یکی از روشهای زیر انجام می گیرد در صورت اختلاف نظر تنها روش میکروگرافیک مورد قبول است.
3.1.1 متد میکروگرافیک
آزمایش طبق دستورالعمل D251057 انجام می شود.
3.1.2 روش انحلال شیمیایی
این روش مبتنی بر انحلال شیمیایی پوشش سطحی که به دقت اندازه گیری شده و اندازه گیری جرم فلزی که بدین ترتیب حل شده، با استفاده از روشهای شیمیائی مناسب (پلاروگرافی، گراویمتری، اندازه گیری حجم و اسپکتروفوتومتری و …) می باشد.
آزمایش طبق دستور العمل PEU1117 انجام خواهد شد.
3.1.3 روش انحلال آنودیک
آزمایش طبق دستور العمل D251056 انجام خواهد شد.
3.1.4 روش مغناطیسی
آزمایش طبق دستور العمل6 PEU 111 انجام خواهد شد.
3.2 محاسبه چسبندگی و شکنندگی پوشش.
3.2.1 آزمایش جدول بندی
آزمایش بر طبق دستور العمل آزمایشگاهی D251075 یا انتخاب پوشش بر طبق NFA91-101 انجام خواهد شد.
3.2.2 آزمایش به روش خم نمودن
اگر قطعه قابل خم نمودن باشد، باید آنرا در چند نقطه با وارد آوردن نیروی متغیر در چند نقطه آنها را خم بنمائیم، تا بدین ترتیب باعث کشیدگی و فشردگی پوشش شویم، این کار باید تا هنگام گسیختگی قطعه ادامه داشته باشد. جداشدگی یا پوسته شدن پوشش به هیچ وجه قابل قبول نمی باشد.
این آزمایش را می توان در مورد کروم سخت بر روی نمونه ای که دارای روکش کروم به ضخامت um25 است انجام داد. این آزمایش می تواند به عنوان دلیلی برای اثبات تطابق روند کار مورد استفاده قرار گیرد.
3.2.3 آزمایش با سوهان
(بجز در مورد کروم سخت)
آزمایش بر طبق دستورالعمل NF-A-91-101 انجام خواهد شد.
3.2.4 آزمایش چسبندگی در حین رفع معایب قطعه.
(در مورد کروم سخت)
چسبندگی نامناسب باعث جداشدن پوشش در حین رفع معایب قطعه می گردد. پوسته نشدن و جدانشدن پوشش بعد از رفع عیب قطعه نشانه اجرای صحیح فرآیند آب کاری صورت گرفته است.
در حین اعمال پوشش کروم در برخی مواقع می توان نقاطی را بر روی قطعه برای کروم کاری اضافی در نظر گرفت و بدین ترتیب آزمایش چسبندگی پوشش را در این نقطه با اصلاح و تغییر در فلز پایه، انجام داد.
3.2.5 آزمایش شوک حرارتی
قطعه را در کوره ای که درجه حرارت آن مناسب فلز پایه است با تلرانس cْ10 ± گرم می نمائیم.
• فولاد: cْ300 بمدت 1 ساعت
• آلیاژ روی: cْ160 به مدت 30 دقیقه
سپس قطعه را در آبی که درجه حرارت آن در حد محیط است خنک می نمائیم. در این حالت پوسته و یا جداشدن پوشش قطعه قابل قبول نمی باشد. کلیه قطعات آزمایش شده غیر قابل استفاده تلقی می شوند.
4 نحوه بیان بر روی مدارک
پوشش با علامت و شماره دستورالعمل (در بین پرانتز) مشخص می گردد.
(دستورالعمل CrE-1(B154120)
5 تاریخچه و مدارک مورد اشاره
5.1 تاریخچه
5.1.1 تدوین
1979/12/01 تدوین دستورالعمل
5.1.2 موضوع تغییرات
1997/12/04 وارد شدن دستورالعمل به شبکه کامپیوتری IDEM
5.2 مدارک مورد اشاره
5.2.1 مدارک PSA
5.2.1.1 دستور العملها
D251056,D251002,D231325, D231001,D201253,D251075,D251057
5.2.1.2 غیره
PEU1117 , PEU1116
5.2.2 مدارک خارجی
NF A91-101-10/1971
3-5- معادل با:
4-5- مطابق با:
5-5- کلمات کلیدی
