ترجمه گزارش دانشگاه استنفورد در خصوص چشم انداز اقتصاد ایران در سال ۲۰۴۰ 

ترجمه کامل را در بارگیری پیوست های زیر دانلود کنید: 

به منظور کاهش مصرف آب و نیز کاهش مصرف مواد در تصفیه خانه آبکاری یکی از روشهای بسیار راحت و ارزان استفاده از تعداد شستشو های بالا است 
لازم است بدانیم اب شستوی اخر باید حداکثر میزان مشخصی از اخرین محلول را در خود داشته باشد و با افزایش بیش از این میزان باید اب تعویض شده  و یا اب تمیز به ان افزوده شود( برای شستشو های جاری)

جدول حداکثر غلظت در وانهای شستشو (مرجع: هندبوک آبکاری 92)
فلزات   10-20  mg/l
سیانید   10-20 mg/l
کرومیک اسید   16 mg/l
قلیاها   100 mg/l
اسیدها   100 mg/l
با توجه به این توضیحات .........

برای خواندن ادامه مطلب به سایت نویسنده مقاله مراجعه فرمایید.

مرجع: شرکت جلاپردازان پرشیا

نشریه پیام آبکار – پاییز ۱۳۹۴

خاطرات آبکاران

آبکاري به سبک سنتي آن در کشورمان از جمله مشاغل پرخطر مي باشد چرا که با توجه به ماهيت و فرآيندهاي آن، با طيف گسترده اي از مواد شيميايي، پسابهاي سمي و آلاينده مواجه است. رعايت اصول ايمني براي کارکنان و در کنار آن حفظ محيط زيست، از جمله انتظارات همگاني از مديران اين صنعت مي باشد (عدم رعايت استانداردهاي ايمني براي کارکنان فعال در واحدهاي آبکاري باعث بروز بيماريهاي جدي در آنها مي گردد). در اين قسمت، خاطرات همکاراني که در زمينه آبکاري فعاليت مي نمايند در قالب پيامهاي علمي، فني و ايمني به ديگران منتقل مي گردد.

با رعايت و حفظ اصل گمنامي، هم براي خود و هم براي شركتي كه در آنجا مشغول بكار بودم، چنين بگويم كه اينجانب در سال 1388، پس از گزينش و مصاحبه اي مختصر كه شفاهاً صورت پذيرفت- و بيشتر جنبه  اعمال تشريفات آن نمود داشت، با امضاء درخواست نامه اي كه در آن عنوان شغلي ام "مونتاژكار" قيد شده بود، در آن شركت كه نه، كارگاه آبكاري، تحت شرايط قانون وزارت كار، بي آنكه هيچ امتياز يا پاداش و يا سختي كاري براي كاركنان لحاظ شود، جذب كار شدم.

تعداد كاركنان اين شركت 20 نفر بود. 16 نفر خانم و 4 نفر آقا كه البته تعداد كاركنان آقا مي بايست هميشه 4 نفر ثابت مي بود و من پنجمين كارگر مرد آنجا بودم.

كارگاه ما از دو سالن تشكيل مي شد: يك سالن "سيم بندي"  كه پرسنل آن خانم ها بودند، و ديگر سالن "آبكاري" كه آقايان در آن سالن مشغول بكار بودند. در اين سالن انواع قطعات خودرو، موتور، برخي قطعات صنعتي، لوازم خانگي و ... آبكاري مي شد و حيطه  كاري ما شامل انواع آبكاري از قبيل: نقره، روي، نيكل، گالوانيزه، كروم، مس سيانوري، مس اسيدي، فسفاته، كروماته و ... مي شد. كليه يوانها و مواد و آنودها و وانهاي مربوط به چربي گيري و اسيد شويي و اتصالات و رکتيفاير ها در اين سالن بودند. از همان روز نخست وظيفه ي من بيشتر در عمل جنبه ي " وسط كاري" را داشت تا " مونتا‍‍‍ژكاري" كه قطعات خام سيم بندي شده را به سالن آبكاري مي بردم و كار چربيگيري و اسيدشويي نيز بر عهده ي من بود.

همچنانكه گفته شد تعداد كاركنان آقا 4 نفر بود ولي آنطور كه من اطلاع يافتم براي يكي از آقايان مشكلي پيش آمده بود و چنين بود كه نارسايي تنفسي پيدا كرده و بي هيچ سابقه پيشبيني چند بار استفراغ خوني كرده بود و به خاطر مسئله سلامت و بهداشت جسماني ديگر نمي خواست و نمي توانست ادامه ي فعاليت داشته باشد، كه در نتيجه من به عنوان جايگزيني براي او شدم. اين مورد را نيز يادآور شوم كه از هر كدام ما تعهدنامه اي گرفته شد كه پيرو آن در صورت بروز هرگونه مشكلي نمي توانستيم به يكباره شركت را ترك كنيم و مي بايست در شركت مي بوديم تا جايگزيني براي شخصي كه قصد رفتن داشت پيدا مي شد، در غير اينصورت مشمول جريمه مي شديم.

به هر روي كارفرماي من، مرحله به مرحله انواع مواد وان و متعلقات آن و انواع اسيد، نوع، زمان و ميزان اتصالات و آندها را به من ياد داد و مسئوليت من بيشتر شستشو و آبكاري نيكل – مس سيانوري – مس اسيدي – كروم و فسفاته  برخي قطعات خاص شد.

در اين شركت تنها اقدامي كه در راستاي سلامت، بهداشت و ايمني صورت مي گرفت اين بود كه هر كارگر هفته اي يك جفت دستكش و يك عدد ماسك بسيار ساده را به عنوان سهميه دريافت مي كرد. بگويم كه در طول 5/3 سال كه در آن شركت فعاليت داشتم، تنها يكبار ما را براي چكاپ عمومي به يك مركز ارجاع دادند و آنها هم تأييد كردند كه ما مشكلي نداريم و در صحت و سلامت كامل هستيم.

كار من در اين شركت بر همين روال دو سال استمرار يافت كه پس از آن شاهد مشكلاتي در سيستم گوارشي و معده و وضعيت تغذيه  خود شدم. رنگ چهره ام به طور روز افزون به زردي مي گراييد و درصد اشتها و تغذيه ام كم و كمتر مي شد.

با رعايت جانب ادب چنين بگويم كه وضعيتم بد و بدتر شد تا جايي كه هنگام دستشويي رفتن آزرده مي شدم و در مدفوع من خون ديده مي شد و يا اينكه دستشويي رفتن من صرفاً براي دفع خون بود. از معده ام گاز ترش و بدبويي متصاعد مي شد كه بسيار آزارم مي داد.

براي درمان خود به پزشك داخلي و گوارشي نيز مراجعه مي نمودم كه داروهاي تجويزي آنها چاره ساز نبودند. كارفرمايم نيز اهميت خاصي به اين مشكل من نمي داد و بعد از دو يا سه بار كه به خاطر همين مشكل غيبت كاري داشتم گفت كه در صورت تكرار غيبت و بي انضباطي اخراج خواهم شد.

از مقطع زماني 5/2 تا 5/3 سال كاري ام مسئوليت ديگري نيز به من واگذار شد و آن امور تصفيه خانه بود. همه پسآب ها، اسيدهاي تحليل رفته، مواد واني اشباع شده و غير قابل استفاده از طريق يك لوله كه در گوشه سالن تعبيه شده بود به دو مخزن كه در بيرون سالن نصب شده بود هدايت مي شد و من مي بايست پيش از سرريز شدن اين مخزن ها، آنها را از طريق پمپ به مخزني ديگر مكش مي كردم و چند محلول و ماده  شيميايي را به مخزن سوم مي افزودم و با استفاده از همزن، آن پس آبها را مثلا و به ظاهر خنثي و شفاف مي نمودم و از طريق لوله ديگري كه به جوي بيرون شركت منتهي مي شد مي فرستادم. نكته اينكه اين جوي آب به باغهاي كشاورزان متصل مي شد و چند باري كه كشاورزان و ساكنين پيرامون اعتراض كرده بودند كارفرما گفته بود كه از سازمان محيط زيست و بهداشت تاييديه سلامت كار را دارد. گاه پيش مي آمد كه حجم ورودي پسآب ها و اسيدها به مخزن ها بيشتر از حجم خروجي شان از مخزن سوم، " مخزن به ظاهر تصفيه و خنثي شده" بود و من ناگزير مي شدم كه محتويات مخزنها را مستقيماً به چاه منتقل كنم.

همگي اين مسائل و پيرو آن استنشاق انواع اسيدها و بخار آنها و شستشوي محوطه تصفيه كه مزيد بر علت بود باعث شد وضع خونريزي من تشديد شود و استفراغ خون نيز به مشكلم افزوده گردد.

سخن كوتاه اينكه، آخرين باري كه ناراحتي معده و سيستم گوارشي ام عود كرد مجبور شدم به مدت چهل روز در خانه باشم و به زمين دوخته شوم. هنگامي كه با كارفرمايم تماس گرفتم، او به من گفت كه بهتر است به صورت كامل درمان شوم و پس از بهبودي به محل كارم برگردم. او گفت جاي من در شركت محفوظ خواهد بود. ولي پس از چهل روز كه وفادارانه به شركت برگشتم و به كارفرما گفتم كه تا حدودي بهبود يافته ام و آماده كارم، در پاسخ به من گفت كه نيازي به نيروي كار ندارد و بسيار نامنصفانه و بي تفاوت مرا نپذيرفت كه در همين مقطع پس از 5/3 سال، قطع همكاري ما رقم خورد. به قول سعدي:

دوران بقا چو باد صحرا بگذشت

تلخي و خوشي و زشت و زيبا بگذشت

پنداشت ستمگر كه جفا بر ما كرد

در گردن او بماند و برما بگذشت

البته بسيار صادقانه و حق شناسانه بگويم كه نمي خواهم از شخص بنده، گلايه يا دلخوري خاصي متوجه كارفرمايم باشد و اين نوشته هايم لحن و فرمت عريضه را به خود گيرد، ولي بايد موردي آزار دهنده را بسيار خلاصه بيان كنم و آن اين است كه همين مشكل معده و سيستم گوارشي و افزون بر آن مشكل تنفسي و ريوي براي يكي از دوستان نيك و نزديكم كه شش سال را در شركتي مشابه كار كرده بود، پيش آمد. من به عينه و به شخصه شاهد اوضاع اسف بار او بودم. او هشت ماه آخر عمرش را يا در بيمارستان تحت درمان و دارو بود، يا اينكه در خانه  مظلومانه و ساده خود زمين گير شده بود و هميشه يك رشته شلنگ باريك به بيني اش وصل بود كه آن سر ديگر شلنگ به يك كپسول اكسيژن متصل بود. جواني 31-30 ساله هنوز از ازدواجش يك سال هم نمي گذشت.

خيام بزرگ چه نيك سروده است:

افسوس كه بي فايده فرسوده شديم

وز داس سپهر سرنگون سوده شديم

دردا و ندامتا كه تا چشم زديم

نابوده به كام خويش نابوده شديم

از آمدن و رفتن ما سودي كو

وز تار اميد عمر ما پودي كو؟

چندين سر و پاي نازنينان جهان

 مي سوزد و خاك مي شود، دودي كو؟

برای اشنایی بیشتر با ارسال کننده مقاله به سایت  نشریه پیام آبکار مراجعه نمایید

روشها methods

شامل:اصول تئوری/روشهای تولید/ مدیریت/ کنترل/ تشویق وتنبیه/و..

1.روش کنترل تولید :

1.1 .شاخص های بهره وری

2.1. کلیات

3.1. اندازه گیری وتحلیل

2.اصول کلی آبکاری الکتریکی

3. ویژگیها و روشهای آزمون پوشش های فسفاته

اطلاعات مفید فلزات در آبکاریهای مختلف

ثابت های برخی فلزات مورد نیاز آبکار

کلیه ارقام این جدول بر مبنای تئوری و راندمان جریان 100% محاسبه شده اند.

مجموعه فرایندهایی که تحت آن، سطح قطعات فلزی و یا غیر فلزی( اجسام رسانا، نیمه رسانا و نارسانا) با لایه هایی از فلز یا غیر فلز جهت دستیابی به سطوح مناسب برای کاربردهای صنعتی و یا صنعتی تزیینی و کاهش هزینه تولید، انجام می گیرند، آبکاری می گویند.
هم زمان با پیشرفت علم و تکنولوژی و با ورود به مرزهای نا شناخته جهان هستی و پیچیدگی جهان ارتباطات و رقابتهای شدید جهانی، نیاز به ابزار و وسایل مدرن و پیچیده و دقیق با تواناییهای خاص و ساخت قطعات و کالاها که هزینه تولید کمی داشته باشد بیش از پیش احساس می گردد. فلزات لازم برای ساخت چنین قطعات و کالاهایی عمدتاً کمیاب و گران قیمت می باشند.
از طرفی یکی از معضلات جامعه بشری خسارتهای ناشی از خوردگی است به طوری که براساس آمارهای موجود میزان خسارتها و ضررهای ناشی از خوردگی رقمی برابر با 5/4 درصد تولید ناخالص ملی کشورهای جهان اعلام گردیده است. صنعت آبکاری با توجه به اهداف ذیل قادر است میزان خسارت ناشی از خوردگی و سایش را به شدت کاهش داده و جامعه بشری را در تولید قطعات و وسایل و ابزار و کالاها با هزینه ای بسیار کم، با توجه به اولویت حفظ منابع معدنی و طبیعی و استفاده بهینه از آنها یاری نماید.

الف- صرفه جویی کلان اقتصادی در ساخت قطعات و کالاها:

قبلاً گفته شد فلزات مورد نیاز برای ساخت ابزار و وسایل قطعات و کالاها با ویژگیهای خاص در طبیعت کمیاب و بسیار گران می باشد. از طرفی فولاد و بسیاری فلزات دیگر و همچنین پلاستیک به تنهایی جواب گوی نیازهای متنوع جامعه بشری نیستند.
صنعت آبکاری می تواند با کمترین هزینه و با ایجاد پوشش های مطلوب فلزی و یا غیر فلزی بر روی قطعات ساخته شده از فلزات ارزان و پلاستیکها این نیاز را برآورده سازد.

نمونه هایی از توان صنعت آبکاری به شرح زیر است:
1- ساخت انواع مدار چاپی: یکی از مهمترین تولیدات صنعت آبکاری می باشد که اهمیت ویژه ای در ساخت و تولید راینه ها، تلویزیون، قطعات الکترونیک و ... دارند. قابل توجه است که در ساخت مدار چاپی ها قطعه از پلاستیک انتخاب و سپس سطح آن را به روش آبکاری متالیزه نموده و فلز مورد نظر(که عموماً طلا است) را بر آن رسوب می دهند.
2- آبکاری طلا و نقره و پلاتین: بر روی قطعات فولادی برای افزایش هدایت الکتریکی در صنایع برق و الترونیک و...
3- آبکاری قلع: بر روی قطعات فولادی برای پیشگیری از آلودگی در صنایع غذایی و لحیم پذیری در صنایع برق و الکترونیک و صنایع خودرو سازی و ...
4- آبکاری کرم سخت: بر روی غلتکها، قالبها، قطعات خودرو و ... ساخته شده از فولاد به منظور تامین مقاومت سایشی و حرارتی لازم
5- آندایز سخت: بر روی سازهای آلومینیومی و برای افزایشی سختی سطح آن در صنایع هواپیما سازی، دفاعی و ...
6- فسفاته کاری: بر روی قطعات فولادی به منظور مقاومت خوردگی و چسبندگی بیشتر رنگ در ساخت بدنه خودرو، یخچال و ..
7- الکترولاک: بر روی قطعات فولادی و غیر آهنی به منظور مقاومت خوردگی در بدنه خودروها، شیرآلات و ...
8- سرامیکی: بر روی قطعات فولادی به منظور مقاومت در برابر حرارتهای بالاتر از 6000 درجه سانتی خوردگی، گراد، سایش، تولید مبدلهای حرارتی، قطعات موتور جت و ...
9- ساخت قطعات دقیق به روش آبکاری: برای ساخت قطعاتی حساس و دقیق که با روشهای متداول امکان پذیر نمی باشد. ساخت رادارها و ...
10- آبکاری روی و آلیاژهای آن: بر روی بسیاری از قطعات فولادی در اکثر صنایع

ب- مقاومت به خوردگی و سایش و افزایش عمر مفید قطعه:

خسارات عظیم ناشی از خوردگی بر کسی پوشیده نیست. تامل در آمار ارائه شده دو کشور صاحب صنعت یعنی آمریکا و آلمان می تواند عمق فاجعه را نشان دهد. صنعت آبکاری با ایجاد پوششهای مناسب سهم عمده ای در کاهش میزان خسارات وارده به قطعات و افزایش طول عمر آنها دارد.
ج- بهداشتی نمودن قطعات و جلوگیری از مشکلات زیس محیطی:
بسیار از قطعات فلزی و غیرفلزی که روزانه همه افراد با آن سر و کار دارند می توانند حامل و ناقل انواع آلودگیها باشند.
صنعت آبکاری همزمان در یک فرایند پوش دهی اهداف بندهای الف، ب وج را تامین و در خدمت بهداشت و سلامتی افراد نیز قرار می گیرد. نگاهی به یراق آلات، شیر آلات بهداشتی، وسایل آشپزخانه، لوازم خانگی و ... نمونه هایی در مورد اهمیت صنعت آبکاری در بهداشتی کردن قطعات است.
د- زیباسازی و قطعات و کالاها:
خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد و این ودیعه را در نهاد بشر نیز قرار داده است تا آنجا که بشر در برخورد با هر چیزی نخست به ظاهر آن توجه می کند ظاهر محصولات از با اهمیت ترین قسمت در جلب مشتری محسوب گردیده و نقش مهمی در بازاریابی دارد. مثالهایی از انواع لوستر، صنایع روشنایی، خودکار و خودنویس، صنایع میز و صندلی و تختخواب و ... را می توان نام برد.

روشهای متداول آبکاری:

با توجه به نیاز صنایع و براساس استانداردهای جهانی، پوششها براساس یکی از روشهای ذیل بر روی قطعه ایجاد می شوند:
1- آبکاری های الکتریکی (ELECTROPLATING) آهن، ایندیم، برنج، پالادیم، پلاتین، سرب، رودیم، روی( و آلیاژهای آن)، طلا،(و آلیاژهای آن)، قلع( و آلیاژهای آن)، کادمیمعکرم( تزیینی- سخت- آلیاژی)، مس، نقره، نیکل، آلیاژی و...
2- آبکاری های تبدیلی (CONVERSION COATING) آندایزینگ( معمولی- رنگی- سخت)، فسفاته ها، کروماته ها و ...
3- آبکاری های شیمیایی (ELECTRO- LESS PLATING) مس، نیکل و ...
4- آبکاری های تبادلی (IMMERSION PLATING) طلا، مس، نقره، نیکل.
5- آبکاری به روش غوطه وری گرم (داغ) (HOT DIP PLATING) آلومینیوم، سرب، قلع
6- آبکاری موضعی ( قلمی) (SELECTIVE PLATING)
7- آبکاری در خلاء (VACUUM PLATING)
8- آبکاری تماسی (CONTACT PLATING)
9- الکترولاک (ELECTRO- LACQUERING)
10- رنگ آمیزی الکتریکی (ELECTROPLATING)
11- پوششهای پودری (POWDER COATING)
12- قطعه سازی الکترولیتی (ELECTROFORMING)
13- پوشش دهی مکانیکی (MECHANICAL PLATING)
14- آبکاری نفوذی (DIFFUSION COATING)

چه صنایعی به صنعت آبکاری وابسته اند؟
1. صنایع دفاع در تولید سلاحها، موشکها، ماهواره، رادار و ...
2. صنایع هواپیما سازی و هلی کوپترسازی
3. صنایع خودروسازی
4. صنایع لوازم خانگی در ساخت تلویزیون، یخچال، آبگرمکن، بخاری، پلوپز و ...
5. صنایع مخابرات در ساخت تلفن، کابلهای انتقال نیرو و ...
6. صنعت کامپیوتر در ساخت مدار چاپی و...
7. صنایع موتور سیکلت سازی و دوچرخه سازی
8. صنعت ساختمان در ساخت و تولید وسایل آشپزخانه، درب و پنجره آلومینیومی، تولید شیشه رفلکس و ...
9. صنایع پزشکی و دندان پزشکی
10. تولید کنندگان یراق آلات
11. تولید کنندگان شیرآلات بهداشتی و ساختمانی
12. صنایع برقی در تولید کلید و پریز و ...
13. صنایع بسته بندی در ساخت و تولید قوطی سازی و ...
14. صنایع نفت، پتروشیمی
15. صنایع پیچ و مهره
16. سازندگان ابزار دقیق
17. صنایع روشنایی در ساخت و تولید لوستر، ...
18. صنایع سنگین (فولاد، مس و ... در تولید انواع ورقهای فولادی، مسی، برنجی و ...)
19. منسوجات

برخی فرمول های مورد نیاز آبکاری

برای محاسبه مقدار فلز جدا شده از آند(فلز نشسته بر کاتد)، ضخامت پوشش، زمان آبکاری و دانسیته جریان، فرمول های زیر بکار می رود که از آنها علائم اختصاری بکار رفته دارای مفاهیمی به این شرح است:
اکی والان الکتروشیمیایی بر حسب گرم بر آمپر ساعت g/Ah = Ae
ضخامت پوشش بر حسب میکرون µm = d
سطح قطعه مورد آبکاری بر حسب دسیمتر مربع dm2 = F
شدت جریان بر حسب آمپر A = l
دانسیته جریان بر حسب آمپر بر دسیمتر مربع A/dm2 = i
جرم فلز جدا شده بر حسب گرم g = m
زمان آبکاری بر حسب دقیقه min = t
راندمان جریان بر حسب درصد % = η
وزن مخصوص پوشش بر حسب گرم بر سانتی متر مکعب g/cm3 = p
جرم فلز جدا شده از آند ( فلز نشسته بر کاتد) بر حسب گرم (g)

برای مطالعه کامل مطلب به سایت نویسنده مقاله مراجعه کنید.

ثابت های برخی فلزات مورد نیاز آبکار

کلیه ارقام این جدول بر مبنای تئوری و راندمان جریان 100% محاسبه شده اند.

در صورتیکه بتوان راندمان عملی را ارزیابی کرد، برای بدست آوردن ارقام واقعی لازمست این اعداد را در آن راندمان ضرب کرد.ش

منابع انسانی کارگاه های آبکاری :

1.مدیریت ارشد

2.جانشین مدیریت

3. سرپرستان و مدیران میانی

4.پرسنل تولید

5. پرسنل کنترل کیفیت

6. پرسنل مالی

7.سهامداران و فلسفه آنها از تاسیس شرکت!

1.شاخص های بهره وری

2.1. کلیات

3.1.اندازه گیری وتحلیل