مقدمه

كادميوم فلزي سفيد، نقره‌ مانند، داراي سختي بالاتر از فلز قلع و همچنين با چاقو بريده مي‌شود. اين فلز بسيار چكش‌خوار بوده و به راحتي به صورت فويل يا سيم در مي‌آيد. از خواص ديگر اين فلز مي‌توان نام برد اين است كه در جدول الكترونگاتيوي نسبت به آهن مثبت تر بوده و اختلاف پتانسيل شيميايي بسيار كمي نسبت به آلومينيوم دارد و در شرايط دريايي داراي مقاومت خوردگي عالي و بالايي مي‌باشد.نقطة ذوب اين فلز °C320 است و در اين دما از فلز مذاب كادميوم بخارات سمي آن بلند مي شود. نمك ‌هاي كادميوم نيز سمي مي باشند. هنگامي كه به منظور حفاظت در برابر خوردگي از اين فلز استفاده شود، كادميوم به صورت خالص به كار مي‌رود و معمولاً رسوب و پوشش حاصله به صورت مات‌ (نيمه براق ) مي باشد. ولي در موارديكه به صورت تزئيني و مقاومت به خوردگي پائين مورد نظر است، مي‌تواند به صورت كاملاً براق رسوب داده شود و همچنين در موارديكه بعد از پوشش دهي كادميوم بر روي فلز مورد نظر نياز به پسيو (غير فعال) كردن داشته باشد، پرداخت نهايي براق ارجحيت دارد .

موارد بكارگيري پوشش كادميوم

پوشش كادميوم محافظت عالي از آهن و فولاد تحت شرايط خورنده به عمل مي‌آورد. اين پوشش به صورت گالوانيكي فدا مي‌شود تا فلز زير سطح را در برابر خوردگي محافظت نمايد. در بسياري از موارد، به علت آن كه هزينة آبكاري روي نسبت به كادميوم خيلي كمتر مي باشد، از پوشش روي استفاده مي گردد. استانداردهاي پوشش دهي و مقاومت خوردگي روي در برخي موارد با كادميوم قابل مقايسه است و مي توان در بعضي از موارد پوشش روي را براحتي جايگزين پوشش كادميوم نمود..

روي در مقايسه با كادميوم مقاومت خوردگي بالاتري نسبت به محيط اتمسفر اسيدي صنعتي و شهري از خود نشان مي دهد، و آن هم به اين علت است كه پس از مقداري خوره شدن، يك فيلم محافظ حاصل از خوردگي ( روي به صورت لايه بازي ) را بوجود مي آورد، در حالي كه كادميوم پس از شروع اولين خوردگي به انحلال خود و از بين رفتن ليه محافظ ادامه مي‌دهد. در مكان هايي كه شرايط محيطي دريايي و حاره( گرم و مرطوب ) مطرح باشد، فلز پوشش كادميوم يك كلريد بازي بر روي سطح خود تشكيل مي‌دهد كه از خوردگي بيشتر جلوگيري بعمل مي آورد، درحاليكه خوردگي روي در اينگونه مناطق ادامه مي‌يابد. به اين دليل است كه كادميوم به صورت گسترده به عنوان يك پوشش نهايي مقاوم به‌‌ ‌خوردگي در تجهيزات دريايي به ‌كار مي‌رود. مقاومت هر دو پوشش روي و كادميوم در شرايط خورنده را مي‌توان به صورت چشمگيري با اعمال فرآيند، كروماته كردن (غير فعال سازي يا پسيواسيون) پس از پوشش‌دهي كامل افزايش داد.

كادميوم تحت تاثير مواد قليايي ( بازي ) قرار نمي‌گيرد و در نتيجه در اينگونه موارد كه پوشش روي مورد حمله واقع شده و خورده مي شود، مورد استفاده قرار داد. ( نظير ماشين آلاتي كه در تماس با صابون، قلياب‌ها، پودرهاي شوينده و پاك‌كننده‌هاي صنعتي و خانگي هستند). آبكاري كادميوم در صنايع الكتريكي و هواپيمايي مورد استفاده قرار مي گيرد، زيرا كادميوم اختلاف پتانسيل شيميايي تماسي ناچيزي (كمي) نسبت به آلومينيوم دارد. به عنوان مثال در جايي كه از كادميوم بر روي اتصالات و بست‌هاي فولادي كه در تماس با چارچوب هاي آلومينيومي يا پوستة هواپيما پو شش داده شود، امكان خوردگي الكتروليتي به شدت كاهش مي‌يابد.به دليل سمي بودن كادميوم از آن نمي توان به عنوان پوشش بر روي قطعاتي كه در تماس با مواد غذايي و يا آب آشاميدني هستند، استفاده نمود. البته به همين دليل نيز اين پوشش نبايد بر روي قطعاتي كه در دماهاي بالاتر از °C250 قرار مي‌گيرند‌، اعمال نمود.

2-1. فرآيند غير فعال سازي (پاسيواسيون)

به منظور پيشگيري از رنگ رفتگي سطح و افزايش مقاومت خوردگي، غير فعال كردن رسوبات كادميوم با غوطه‌ور كردن در محلولي از تركيبات اسيد كروميك، كه محلول كروماته نام دارد، صورت مي گيرد.

2-2. سرعت ‌هاي پوشش دهي و الزامات ويژه

آبكاري كادميوم بيشتر در موارديكه هدف آن برآوردن يك ويژگي، متناسب با شرايط تعريف شده براي آن صورت مي گيرد. در جدول(1) جزئيات الزامات استاندارد 03-19/1 وزارت دفاع انگلستان و استاندارد نظامي آن كشور به شماره استانداردBS 1706 مربوط به سال1960 و در سال1961 بازنگري شده و همچنين شماره استاندارد BS 3382 مربوط به سال1961 و بازنگري شده در سال 1972 ارائه شده است. اگر قطعه داراي شكل پيچيده باشد، اختلاف ضخامت رسوب برروي سطوح معين قابل توجه است و ممكن است لازم شود كه ضخامت متوسط رسوب جهت دستيابي به حداقل ضخامت مورد نياز، ازآنچه در جدول آمده بيشتر نمود .

برای مشاهده کامل متن در سایت نویسنده لطفا کلیک کنید