نام شیمیایی : کتراک، (katrak ).

اسامی مترادف با کتراک : ماده منبسط شونده غیر انفجاری ، تخریب کننده سنگ ، تخریب کننده بتن ، تخریب بتن ، تخریب ساروج ، ضد بتن .

گرید محصول : کتراک صنعتی.

شکل ظاهری : پودر سفید رنگ.

حلالیت در آب : قابل حل در آب می باشد.

مزایا استفاده از پودرهای منبسط شونده :

1. عدم نیاز به استفاده از مواد ناریه : از آنجایی که بسیاری از معادن و یا سازه های بتونی زائد و قابل تخریب، در مجاورت مناطق مسکونی جاده ها و یا خطوط تاسیساتی آب و برق نفت قرار دارند، برای رعایت شرایط ایمنی امکان استفاده از مواد ناریه وجود ندارد به همین دلیل باعث شده که این معادن به طور دست نخورده باقی بمانند و یا بهره برداری از آنها با ظرفیت پایین انجام شود. استفاده از پودرهای منبسط شونده می تواند تا حد زیادی به امر استخراج و برش قطعات سنگی و بتنی کمک نماید. ضمناً چون استفاده از مواد ناریه در ایران از نظر امنیتی مستلزم رعایت شرایط خاص می باشد، به همین خاطر رعایت این شرایط زمان و هزینه بسیار زیادی صرف می شود، لذا بسیاری از افراد ترجیح می دهند از مواد جایگزین دیگری به جای مواد ناریه استفاده کنند.
2. سهولت استفاده : استفاده از پودرهای منبسط شونده نیاز به نیروی متخصص ندارد و با یک آموزش کوتاه مدت می توان از این پودرها استفاده کرد.
3. سهولت حمل ونقل : پودرهای منبسط شونده دارای بسته بندی مخصوصی بوده و به آسانی قابل حمل و نقل هستند و در محل مصرف آماده سازی و مصرف می شوند.
4. انعطاف پذیری شکل برش : معمولاً در انجام عملیات آتشباری شکل برش چندان دلخواه نیست و با کم و زیاد کردن میزان مواد ناریه و نوع آن، شکل برش از حالت دلخواه خارج می گردد. این مسئله به خصوص در معادن سنگ دارای اهمیت زیادی است. از آنجایی که در هنگام استفاده از پودرهای منبسط شونده، چالها در راستای برش دلخواه حفر می شوند و همواره شکست در راستای چالهای حفاری شده رخ می دهد. لذا می توان به سادگی به سطح برش مطلوب دست یافت
5. سازگاری با محیط زیست : به طور کلی پودرهای منبسط شونده ترکیباتی از مواد معدنی طبیعی می باشند. که استفاده ازآنها مشکل خاصی را از نظر زیست محیطی به وجود نمی آورد.
ماده شیمیایی کتراک در اثر اختلاط با آب جهت انجام عملیات تخریبی به کار می رود. که برای این اختلاط توجه به نکاتی ضروری می باشد.

طریقه استفاده کتراک

1. نسبت اختلاط کتراک با آب حدود 3 به 1 می باشد یعنی به ازای 3 کیلوگرم پودر کتراک یک لیتر آب می ریزیم.
2. اختلاط می بایست در ظروف پلاستیکی تمیز صورت گیرد.
3. آب مورد نظر بایستی خالص بوده و املاحی نظیر ca و mg نداشته باشد.
4. درجه حرارت آب برای اختلاط می بایست بین 15 تا 20 درجه سانتی گراد باشد.
طراحی چالها :
فاصله بین چالها بایستی بر طبق الگویی رعایت شود. فرمول تجربی که در اجرا عموما جهت طراحی فواصل چالها استفاده می شود به صورت زیر می باشد.
10 * قطر چال = حداکثر فاصله چالها ( میلی متر )
در حالیکه به صورت تئوریک و در کاتالوگ های مختلف جداول گوناگونی وجود دارد که از آنها می توان جهت تعیین ضرایب مورد استفاده در فرمول محاسبه فواصل چالها، در این روش استفاده کرد. فرمول به صورت زیر می باشد :
ضریب * قطر چال = حداکثر فاصله چالها ( میلی متر )
ضریب مورد نظر در فرمول بالا را می توان از طریق جداول مخصوصی که برای تعیین مقدار این ضریب تهیه شده است، استفاده کرد. جدول تعیین ضرایب بر اساس داده های تجربی در سر معادن بدست آمده است.
جدول تعیین ضرایب جهت طراحی فواصل چال :

چگونگی استفاده ازکتراک :

کتراک را ابتدا با نسبت 3 به 1 با آب خالص مخلوط کرده، سپس دوغاب حاصله را به مقدار معین ، تا 80% ارتفاع چال پر می کنیم. سپس سرچال را با گوه چوبی می کوبیم تا در چال بسته شود. سپس پس از نیم ساعت از ریختن کتراک در داخل چال، فعل و انفعالات شیمیایی انجام می گیرد وتولید گاز می کند. در اثر فشار گاز گوه چوبی مقداری به سمت بالا حرکت می کند. لازم به ذکر است که بایستی دقت شود تا نیم ساعت پس از ریختن دوغاب در داخل چال مجدداً پتک ها را در داخل چال بکوبیم. برای اینکه کتراک عمل شکستن را به طور کامل انجام دهد بایستی 1 تا 2 ساعت به آن فرصت داده شود. این زمان بستگی به سختی سنگ دارد.